پایگاه تحلیلی خبری شعار سال

سیّد جواد طباطبایی (۲۳ آذر ۱۳۲۴ – ۹ اسفند ۱۴۰۱) استاد دانشگاه و پژوهشگر ایرانیِ فلسفه، تاریخ، حقوق و سیاست ،عضو پیشین هیئت علمی و معاون پژوهشی دانشکدهٔ حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران و مدیرِ گروه فلسفهٔ مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی بود.در اندک زمانی بعد از تدریس در دانشکاه، نزد دانشجویان دانشگاه تبریز محبوبیت فراوانی به دست آورد و کلاس‌های درس وی با دانشجویان رشته‌های گوناگون پر می‌شد. محبوبیت طباطبایی به اندازه‌ای رسیده بود که دانشجویان نام او را به عنوان یکی از استادان محبوب به دیوار دانشگاه زده بودند و به دیگر استادان دانشگاه هشدار می‌دادند که سطح خودشان را به اندازهٔ وی برسانند. به گفته حسن منصور، از استادان وقت دانشگاه تبریز، جلسه تأیید علمی طباطبایی برای استخدام به عنوان هیئت علمی، به دلیل نبود افرادی در اندازهٔ علمی طباطبایی، به شکل صوری برگزار و تأیید شد. اما در جریان استخدام رسمی، سنگ‌اندازی‌هایی انجام گرفت و در نهایت با وقوع انقلاب فرهنگی، استخدام او منتفی شد.با بازگشت به پاریس و ملاحظهٔ وقایع انقلاب، او دیدگاه‌هایی را که اشاره به سرقت انقلاب می‌کنند یا عوامل خارجی را دلیل انقلاب می‌دانند، سطحی دانسته و شناخت انقلابیون ایران از آزادی و دموکراسی را «بدوی و ابتدایی» می‌خوانْد. او بر آن بود که انقلاب ایران نمی‌توانست در جهت «تأسیس آزادی» باشد و آن را شکست مشروطه می‌دانست و در نتیجه، ناکامی پروژهٔ تجدد در ایران قلمداد کرد. از نظر وی: «میدان مبارزه برای حصول آزادی و استقرار نهادهای دمکراتیک، یک‌سره دراختیار روشن‌فکران آشفته‌ذهن و توده‌های متوهم قرار گرفت».طباطبایی عضوِ انجمن حکمت و فلسفه می‌شود، ولی در سال ۱۳۶۷ از آنجا اخراج می‌گردد. اخراج دوّمش از دانشکدهٔ اقتصاد و علوم سیاسی دانشگاه شهید بهشتی بود که، به گفتهٔ خودش، به «تحریک چند استاد سخت متوسط الاحوال» بود. او سپس به عضویت هیئت علمی دانشگاه تهران درآمد و معاون پژوهشی دانشکدهٔ حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران شد. در همان زمان سردبیری نشریهٔ همین دانشکده را به عهده گرفت. او مدتی ممنوع از تدریس و سپس در سال ۱۳۷۴ اخراج شد.اگرچه خودش نمی‌دانست تحت چه عنوانی اخراج شده اما یکی از مسئولان به او می‌گوید که گفته شده طباطبایی لیبرال، لاییک، و ملی‌گرا است و از او می‌خواهد که اعتراضی به این اخراج بکند تا آن را بررسی کنند. در مقابل، طباطبایی می‌گوید که «من همانی هستم که هستم. واقعاً نه می‌دانند لیبرال چیست، نه ملی‌گرا و نه لاییک.پس از اخراج از دانشگاه تهران، طباطبایی به کار پژوهشی خود در مراکز دیگر ادامه داد و با امکاناتی که در پژوهشکده‌های فرانسه، آلمان و آمریکا فراهم آمد پژوهشی دربارهٔ تاریخ اندیشه در ایران را دنبال کرد. در فرانسه عضو مرکز ملی پژوهش‌های علمی فرانسه شد. در این کشور، با عضویت در هیئت علمی دایرةالمعارف فرانسه، برخی از مدخل‌های آن را تدوین کرد. او از سال ۱۳۸۸ تا ۱۳۹۵ در مؤسسهٔ مطالعات سیاسی-اقتصادی پرسش به تدریس فلسفه پرداخت. به‌مرور، به‌ویژه در دههٔ نود، تأکید او بر «امر ملی» بیشتر شد. او مدّتی نیز عضو هیئت علمی دائرةالمعارف بزرگ اسلامی بود.جواد طباطبایی برگزیدهٔ جشنوارهٔ فارابی سال ۱۳۹۶ شد و از رئیس‌جمهور ایران لوح تقدیر گرفت.طباطبایی که از سال ۱۳۹۷ برای درمان سرطان در آمریکا زندگی می‌کرد در شامگاه سه‌شنبه ۹ اسفند ۱۴۰۱ در بیمارستان هوگ ارواین ایالت کالیفرنیا روی در نقاب خاک کشید.

در اواخر قرن بیستم اتفاقات بسیار عظیمی رخ داد. در این دوران و نیز قرن بیست و یکم دانش جامعه‌شناسی و علوم سیاسی باعث شد که شورش‌ها و انقلاب‌های گسترده‌ای در کشورها به ویژه کشورهایی که تحت استعمار قرار داشتند رخ دهد و پس از دو جنگ جهانی اول و دوم، کشورهای مستعمره، یک به یک استقلال خود را بازیابند. در جنگ جهانی اول سه امپراتوری عثمانی، اتریش-مجارستان و روسیه از هم پاشیده شد و پس از جنگ جهانی دوم، کشورهایی که تحت سلطه استعمار قرار داشتند، استقلال خود را بازیافتند. اما همه این رویدادها سبب نشد که آزادی و دموکراسی به درون این کشورها راه یابد. کشورها آزاد شدند اما یک اتفاق مهم دیگر در راه بود و آن دیکتاتوری و استبدادی بود که رهبران تازه به دوران‌رسیده اعمال می‌کردند. اما طی روندی پنهان، به‌خصوص از نیمه دوم قرن بیست و یکم، دانش جامعه‌شناسی و علوم سیاسی به کار گرفته شد تا چهره دیکتاتوری عیان به دیکتاتوری پنهان تبدیل شود و تعداد دیکتاتوری‌های عیان به کمتر از تعداد انگشتان دست کاهش یابد. این دیکتاتوری پنهان بنا به نوشته «سرگئی گوریف» و «دانیل تریزمن»، به دیکتاتوری چرخشی، تغییر یافته است.تا سال ۲۰۱۵، بیش از نیمی از همه کشور‌ها – که ۵۳ درصد از جمعیت جهان را شامل می‌شدند – دارای دموکراسی انتخاباتی بودند و از هر چهار کشور، یک کشور لیبرال دموکراسی بود. با این حال، حتی با گسترش دموکراسی، دیکتاتوری ناپدید نشد. تا سال ۲۰۱۹ تعداد کشور‌های دارای نظام غیرآزاد و به اصطلاح دیکتاتوری‌ها از دموکراسی‌ها بیشتر بود، ولی در اوایل قرن بیست و یکم، تعداد کشور‌های بهره‌مند از دموکراسی، از تعداد دولت‌های مستبد عبور نمود. با این وضع این سوال مطرح است که چرا دیکتاتوری‌ها مانند آتش زیر خاکستر مدام شعله می‌گیرند و ظهور می‌کنند؟ در میان رهبران کشور‌های غیردموکراسی امروز، چهره نماینده یک ظالم توتالیتر مانند یوزف استالین، یک قصاب سادیست مانند ایدی امین، یا حتی یک ژنرال مرتجع مانند آگوستو پینوشه نیست. او مانند ویکتور اوربان مجارستانی یا لی هسین لونگ از سنگاپور – فرمانروا‌هایی هستند که تظاهر می‌کنند که خدمتکار متواضع مردم می‌باشند. این مدل جدید بر اساس یک بینش شکل گرفته است. هدف اصلی همان است؛ انحصار قدرت سیاسی. در کتاب دیکتاتور‌های چرخشی اثر سرگئی گوریف، سعی می‌شود ماهیت دیکتاتوری‌های کنونی توضیح داده شود.

حملات ۱۱ سپتامبر، سلسله‌ای از حملات تروریستی انتحاری در ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱ توسط گروه تروریستی القاعده به رهبری و برنامه‌ریزی اسامه بن لادن در شهر نیویورک (بخش منهتن)، ایالات متحده آمریکا بود. در این حادثه نوزده تن از عناصر القاعده، چهار هواپیمای تجاری-مسافربری را ربودند. هواپیماربایان دو هواپیما را در فاصله‌های زمانی گوناگون به برج‌های دوقلوی مرکز تجارت جهانی در نیویورک کوبیدند. در نتیجه این دو برخورد، همه مسافران به همراه تعداد بسیاری از شهروندان ایالات متحده در ساختمان‌ها کشته شدند (۲۹۹۶ نفر). هر دو ساختمان، پس از دو ساعت به‌طور کامل ویران شدند و خسارت فراوانی به ساختمان‌های پیرامون زدند. حادثه ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱ بعد از گذشت ۲۳ سال، هنوز هم حاوی اسراری چند است. چرا سرویس‌های اطلاعاتی آمریکا نتوانستند از حملات ۱۱ سپتامبر جلوگیری کنند؟ پیش زمینه‌های ۱۱ سپتامبر چگونه شکل گرفت و پشت پرده طرح «خاورمیانه جدید» چه بود؟ سوءاستفاده‌های دولت آمریکا از حادثه ۱۱ سپتامبر شامل چه مواردی می‌شود؟

به نظر می‌رسد اولویت‌های سیاست‌گذاری کلان در ایران با وجود همه شعارها، اقتصاد نیست، چون اگر اولویت، اصلاح شرایط اقتصادی باشد، مسیر مشخص است.

در مراسم روز کارگر، رهبری از فساد با تعبیر اژدهای هفت سر یاد کرده و با اشاره به این نکته که بیست سال قبل هم در این خصوص تذکر داده بودند و این مسئله همچنان حل نشده و تداوم یافته است، ابراز نگرانی به جا و درستی کردند.

مبارزه با فساد، بیش از آنکه پروژه امنیتی و قضایی باشد یک پروژه اجتماعی همراه با اصلاحات ساختاری است. شواهد نشان می‌دهد در این سال‌ها، دولت‌ها، در اجرای پروژه‌های اجتماعی با توجه به ذی‌نفعان مختلف آن، نتوانسته‌اند موفق عمل کنند. مبارزه با فساد از پیچیده‌ترین پروژه‌های اجتماعی است.

محمد خزاعی رییس سازمان سینمایی در مراسم پایانی جشنواره سینما حقیقت با اشاره به برخی اتفاق‌های اخیر سینما گفت: دسته ای تحت تاثیر فضای موجود رسما می‌گویند ما مخالف نظام هستیم. در خیابانِ سینما نمی‌شود یک طرفه رفت. اینجا هنوز جمهوری اسلامی است، چیزی عوض نشده و کسی حق ندارد به رهبر و پیر و مراد ما توهین کند. این کشور تقدیم کسی نمی‌شود. تحت تاثیر رسانه‌های معاند نباشید. این وقایع تمام می‌شود و کشور ما به سمت پیشرفت حرکت می‌کند. بیانیه نوشتن درمان درد سینمای ایران نیست و تا وقتی من در سازمان سینمایی باشم فیلمی بدون حجاب ساخته نخواهد شد. همچینین محمد مهدی اسماعیلی وزیر ارشاد در پایان مراسم گفت: ما مخالفتی با کار هنری نداریم، همه گروه‌ها و سلایق می‌توانند در چهارچوب قواعد و قانون کار کنند و آزادی بیان و اندیشه در این حوزه برای ما مهم است.

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای صبح دیروز (شنبه) در دیدار با مردم اصفهان، با اشاره به اینکه چالش اساسی امروز ما، چالش پیشرفت در مقابلِ «توقف و رکود و ارتجاع» است افزودند: استکبار در صف‌آرایی مبنایی در مقابل ملت ایران با تشدید ایران ستیزی، همه امکاناتش را برای القای ناامیدی و بن بست به اذهان مردم بخصوص جوانان بکار گرفته و امروز مهمترین شاخص اثبات ایران‌دوستی هر فرد، «پرهیز از یأس‌آفرینی و امیدسوزی» و «ترویج روحیه کار و تلاش و امید» است. ایشان تاکید کردند: صحنه گردانان شرارت‌های اخیر بسیار حقیرتر از آنند که به نظام آسیب بزنند فرمودند: بساط شرارت بدون شک جمع خواهد شد و ملت ایران با نیروی بیشتر و روحیه تازه‌تر حرکت در میدان پیشرفت کشور را ادامه خواهد داد.

حجت الاسلام سید ابراهیم رئیسی ،رئیس جمهور در سخنرانی امروز خود در سازمان ملل متحد گفت: با اشاره به آسیب‌ها و مخاطرات نظم کنونی و رو به زوال جهان، تلاش‌های متراکم و پیوسته ملت ایران را برای شکل‌دهی به نظم و نظامی عادلانه در دنیا مورد توجه قرار داد و با برشمردن مصادیق متعددی از بی‌عدالتی و استاندارد‌های دوگانه آمریکا در قبال مسائلی همچون تروریسم و حقوق بشر در نقاط مختلف جهان از جمله در مواجهه با ایران، به سرفصل‌های نقش برجسته و پیشرو جمهوری اسلامی ایران در ایستادگی مقابل سیاست‌های زورگویانه و مداخله‌جویانه از جمله مهار تروریسم دست‌ساز آمریکا و ناکام کردن تغییر نقشه کشور‌های منطقه به فرماندهی سردار شهید سپهبد سلیمانی پرداخت و تأکید کرد: رسیدگی عادلانه قضائی به جنایت رئیس جمهور سابق آمریکا را از طریق یک دادگاه عادلانه، دنبال خواهیم کرد.

«در مورد ماجرای ۱۱ سپتامبر یک تیم تحقیق در کنگره آمریکا شکل گرفت و در مورد ابعاد مختلف این ماجرا تحقیق کردند و یک گزارش حدودا ۶۰۰ صفحه‌ای را نیز در این رابطه منتشر کردند. با این حال، قریب به ۲۸ صفحه از این گزارش که احتمالا مرتبط با نقش دولت عربستان در رابطه با وقوع حادثه ۱۱ سپتامبر و حمایت‌های مستقیم و غیرمستقیم آن از عوامل این حادثه است، همچنان تحت سانسور قرار دارد. مساله‌ای که حاکی از پیوند‌های محکم آمریکا با سعودی‌ها است و از منظر آن می‌توان انتقادات جدی را به دستگاه حاکمه آمریکا وارد دانست.»

پوتین خواستار به رسمیت شناختن منافع ژئوپلیتیک انحصاری روسیه است. به ویژه، در مسائل امنیتی، او بر حق دور کردن ناتو از مرز‌های روسیه، حداقل از فضای اتحاد جماهیر شوروی سابق، اصرار دارد. این حق روسیه باید بر حق کشور‌های همسایه برای انعقاد هر توافقی غالب باشد. این موضع گیری‌ها به نوعی نشان دهنده بازگشت عناصر دکترین حاکمیت محدود دوران برژنف است.

رضا کیانیان در صفحه شخصی خود با انتشار فیلمی از پرویز پرستویی در امریکا خطاب به هجمه کنندگان نوشت: اگر به دموکراسی معتقدید. اجازه دهید هر کس عقیده خودش را داشته باشد. بازجویی نکنید؛ و اگر از کسی پرسشی دارید و طرف نمی‌خواهد.

بر اساس آمار‌های بین المللی، حداقل ۵۰ کشور دارای وابستگی موثر به تامین گندم هود از اوکراین و روسیه هستند. این در حالی است که فصل کشت نزدیک بوده و بدلیل شرایط جنگی، کشاورزان اوکراینی در نوعی سردرگمی بسر می‌برند.

دکتر سیدحسین ابطحی، عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی به همراه دکتر محمد نصر اصفهانی و راحله منتظر در مقاله ای به تبیین مفهوم آزادی در الگوی اسلامی ايرانی پيشرفت پرداخته اند.

محمود دولت آبادی نویسنده سرشناش کشورمان گفت: اجازه بدهید به‌جای لفظ‌های آزادی و دموکراسی که فرصتِ فهمِ آن به ما داده نشده، بگویم قانون، بله قانون آقا! قانون و رعایت قانون و موازین حقوق آدمیزاده در نسبت‌های قانونی. شخصا هنوز از آرمان‌های آن کتاب «یک کلمه» که حدود یکصدوبیست سال پیش نوشته شد و جانِ نویسنده‌اش را گرفت جلوتر نیامده‌ام مگر یک گام، و آن هم مطالبه اجرایی‌شدن قانون؛ حتی بدترین قانون.

جنگ ۴۴ روزه قراباغ منطقه قفقاز را وارد فاز تازه‌ای از تحولات کرد. تنش‌ها بین ارمنستان و جمهوری آذربایجان در پی بازپس گیری مناطق توسط باکو همچنان برقرار است و رقابت بازیگران منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای در این حوزه ادامه داد. نگاه ترکیه به منطقه قفقاز، نقش روسی به عنوان بازیگری قدرتمند، گروه مینسک و همچنین ناتو از جمله مسائلی است از جمله مواردی است که آینده منطقه قفقاز جنوبی را مبهم ساخته است. به ویژه اینکه اخیرا در قزاقستان نیز به عنوان یک کشور بزرگ آسیای مرکزی تنش‌ها و ناآرامی‌ها حاکم شده است.

با روی کار آمدن دولت‌های راست، انگار نطق دان تحلیلگران دولت چپ باز می‌شود. صحبت‌ها و فرمایشات دکتر ظفرقندی تا اندازه زیادی درست است. سوال اینجاست که چرا در دولت سرتاسر مسئله دار روحانی مطرح نشد و نمی‌شود؟ چرا با سرکار آمدن دولت راست، فیل دوستان اصلاح طلب یاد هندوستان جامعه مدنی می‌کند؟ وقت بازی‌های دو قطبی منجر به غیریت سازی تمام شده جناب دکتر.

فاطمه مرنیسی نویسنده و جامعه‌شناس ممتاز مراکشی و نامی آشنا در جهان روشنفکری عرب، منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا است. او یکی از اثرگذارترین زنانی بود که توانست جنبش زنان مسلمان را تحت تاثیر قرار دهد و اینگونه وی را پایه‌گذار فمینیسم می‌خوانند.

عطاءالله مهاجرانی سیاست‌مداری هجرت‌کرده از سیاست است و اگر زمانی بخواهد به سیاست بازگردد که به نظرم بعید است، با یک هویت دوپاره روبه‌رو خواهد شد.

سارا شریعتی با اشاره به ابهامات موجود درباره نام‌گذاری و مفهوم‌پردازی کتاب مانند اسلام سیاسی، پسا‌اسلام‌گرایی و ... گفت: ما با جریاناتی که نام‌گذاری‌های آن‌ها ریشه در تاریخ و فرهنگ دارند ارتباط بهتری برقرار می‌کنیم، اما وقتی نام‌گذاری‌ها ریشه در تاریخ و فرهنگ ندارند دچار ابهام می‌شوند و می‌دانیم که برای این ابهام‌ها بهای گزافی داده‌ایم.